İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Isparta’nın Somut Olmayan Kültürel Mirasını Araştırmaya Devam Ediyor, 26 unsurun daha SOKUM Ulusal ve İl Envanteri'ne kaydedilmesiyle toplam sayı 50’ye yükseldi.
İlimize ait somut olmayan kültürel miras unsurlarının tespiti, korunması ve gelecek nesillere aktarılmasına yönelik çalışmalarımız, Müdürlüğümüz tarafından yapılan alan araştırmaları, projeler ve kurslar ile devam etmektedir.
Müdürlüğümüz bünyesinde çalışmalara ilk olarak 13 Ekim 2008 tarihli Valilik Makamı Olur’u ile Isparta Somut Olmayan Kültürel Miras Tespit Komisyonu kurularak başlanmıştır. Komisyon, Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü, ilgili kamu kurumları, sivil toplum kuruluşu temsilcileri ve unsur taşıyıcılarından oluşmaktadır. Yılda iki kez Mayıs ve Kasım aylarında toplanan komisyonda Müdürlüğümüzce hazırlanan unsurların dosyaları değerlendirilir.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü’ne gönderilen dosyalar, uzmanlar kurulu tarafından değerlendirilerek SOKÜM Ulusal ve İl envanterine kaydedilir.
Bu kapsamda; Isparta Kültür ve Turizm Müdürlüğü koordinasyonun da oluşturulan Somut Olmayan Kültürel Miras Tespit Komisyonu tarafından yapılan çalışmalar ile unutulmaya yüz tutmuş gelenek-göreneklerimizden, mutfak kültüründen geleneksel el sanatlarına kadar oldukça geniş bir yelpazede 26 kültürel ve sanatsal değer ulusal envantere eklendi. 2008-2020 yılları arasında 24 adet kayıtlı unsur bulunurken, Kasım 2020 yılında Bakanlığımız uzman kurulu tarafından yapılan toplantıda 26 adet unsurumuz daha kabul edilmiş ve SOKUM Ulusal ve İl Envanterine kaydı yapılmıştır. Son kararlar ile İlimizin SOKUM Ulusal ve İl Envanteri'ne kayıtlı unsur sayısı 50’ye yükselmiştir.
İl ve Ulusal Envantere Kayıtlı Olan Unsurlar
Arap Oyunu, Âşıklık Geleneği, Aşure Günü, Bakırcılık, Boğaz Havaları, Deve Oyunu, Diş Hediği, Halıcılık, Hıdırellez, Keçecilik, Kına Gecesi, Kilimcilik, Mani Söylemek, Nevruz Törenleri, Semah, Uluborlu Güreşleri, Uluborlu Oyaları, Yağmur Duası Geleneği, Eğirdir İşlemeciliği, Minyatür At Arabacılığı, Çarpana Dokumalar, Kütük Atma, Keloğlan’ın Evlenme Oyunu, Semercilik
Kabul edilen unsurlar;
Isparta ekşi maya ev ekmeği, Isparta gül suyu, Isparta gül yağı, Eğirdir Pınar Pazarı, Senirkent yöresel kadın kıyafeti ve üç etek geleneği, Şarkikaraağaç Helvası, Şarkikaraağaç Kızıldağ Helva Bayramı, Minyatür halı dokumacılığı, Kozluca testisi (Ahşap senek) yapımcılığı, Pazar duası geleneği, Asker uğurlama, Aydeş pişirmesi, Değirmenci oyunu, Düğün, Düğün Yemeği, Iscak dağıtma, Kırklama, Köstek kesme, Kurtağzı bağlama, Mendil alma/söz kesme, Dericilik, Doğal boya-kök boya, Kıl çorabı örücülüğü, Pastırma-Et Kurutma-Kakaç, Tuz çatlatma, Yufka ekmeği.
Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcıları:
Isparta’da, Kültür ve Turizm Bakanlığı Sanatçı Tanıtım Kartını almaya hak kazanmış somut olmayan kültürel miras taşıyıcıları ise;
Halk Ozanları Hilmi ÖZDEMİR, Hüseyin KARATÜRK, Halk Şairi Dursun YEŞİL, Keçe Sanatı Ustası Gencer KONDAL, Deri İşlemeciliği Ustaları İbrahim ATALAR, Cihat BENZER, Hüseyin Serdar BİLGİNER, Ahşap oyma ustası Havva ÇETİN ve Kalem Şairi Gülser HÜNÜK.
Kamuoyuna görsel ve yazılı basın yoluyla duyurulmasını arz ederim.
ISPARTA VALİLİĞİ
(İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü)
Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal ve İl Envanteri'ne Kayıtlı Unsurlar
NOUNSUR GRUP
BAŞLIKLARIUNSURLARİL ENVANTERİ / YEREL UYGULAMALARIUnsurun İldeki Coğrafi Dağılımı (İlçe/Köy):
1Geleneksel el sanatı ustalığı (Geleneksel zanaatkarlık)Doğal boya/ KökboyacılıkDoğal boya/
KökboyacılıkIsparta ili Merkez, Aksu, Atabey, Eğirdir, Gelendost, Gönen, Keçiborlu, Senirkent, Sütçüler, Şarkikaraağaç, Uluborlu, Yalvaç ve Yenişarbademli ilçeleri
2Geleneksel el sanatı ustalığı (Geleneksel zanaatkarlık)TesticilikKozluca testisi yapımcılığı
(Ahşap senek)Keçiborlu Ilçesi Kozluca Köyü
3Geleneksel el sanatı ustalığı (Geleneksel zanaatkarlık)Dericilik ve deri işlemeciliğiDericilikIsparta Merkez ve Yalvaç İlçesi
4Dokuma Sanatı ve gelenekleriHalı dokuma geleneğiMinyatür halı dokumacılığıIsparta merkezde minyatür halı imalat atölyeleri, Keçiborlu ilçesi Senir Kasabası.,Gönen Ilçesi Güneykent Kasabası
5Geleneksel giyim kuşam yapımcılığı ve kullanım gelenekleriYöresel kıyafet, içlik, önlük ve süslenme (kuşak, kemer, başlık, toka)Senirkent kadın kıyafeti ve üç etek geleneğiSenirkent ilçesi ve köyleri
6Oya/nakış işleme, dikiş ve örgü gelenekleriÖrme-örgücülükKıl çorabı örücülüğüIsparta Eğirdir, Gelendost, Yalvaç, Yenişarbademli ilçeleri
7Yardımlaşma, dayanışma ve hayır gelenekleriHayır geleneğiIscak dağıtmaIsparta merkez ve tüm ilçeleri
8Uğurlama ve karşılama gelenekleriAsker uğurlama ve karşılama gelenekleriAsker uğurlamaIsparta merkez ve tüm ilçeleri
9Doğum öncesi / sonrası ve çocukluk çağı gelenekleriAydeş pişirmesiAydeş pişirmesiIsparta merkez ve tüm ilçeleri
10Doğum öncesi / sonrası ve çocukluk çağı gelenekleriKöstek kesmeKöstek kesmeIsparta merkez ve tüm ilçeleri
11Doğum öncesi / sonrası ve çocukluk çağı gelenekleriKırklamaKırklamaIsparta merkez ve tüm ilçeleri
12Evlenme gelenekleriSöz kesmeMendil alma/söz kesmeIsparta merkez ve tüm ilçeleri
13Evlenme gelenekleriDüğünDüğünIsparta merkez ve tüm ilçeleri
14Evlenme gelenekleriDüğünDüğün YemeğiIsparta merkez ve tüm ilçeleri
15İnanç ve inanışlara bağlı gelenek ve uygulamalarNazar boncuğu Geleneği ve yapım ustalığıTuz çatlatmaIsparta ili Sütçüler ilçesi Darıbükü Köyü ve Senirkent halkı (Özellikle yörenin yaşlı kadınları)
16Geleneksel pazarcılık ve Pazar kültürüPazarcılık kültürüPınar PazarıIsparta Eğirdir Ilçesi,köyleri, yakın il ve ilçeler
17Geleneksel pazarcılık ve Pazar kültürüPazarcılık kültürüPazarcı duası geleneğiIsparta merkez ve tüm ilçeleri
18Geleneksel festival ve şenliklerŞenlik geleneğiŞarkikaraağaç Kızıldağ Helva BayramıIsparta İli Şarkikaraağaç İlçesi Kızıldağ Milli Parkı.
19Geleneksel Seyirlik Sanatlar ve OyunlarıKöy Seyirlik OyunlarıDeğirmenci oyunuIsparta ili Uluborlu ve Senirkent ilçeleri
20Tarım ve bağ-bahçe uygulama ve gelenekleriGül kültürü ve gül ürünleri yapımcılığıIsparta gül suyuGönen İlçesi’nin Güneykent Kasabası, Keçiborlu İlçesi’nin Senir Kasabası ile Kılıç, Ardıçlı ve civar köyleri,Atabey ,Islamköy,Sütçüler ve Isparta merkez
21Tarım ve bağ-bahçe uygulama ve gelenekleriGül kültürü ve gül ürünleri yapımcılığıIsparta gül yağıGönen İlçesi’nin Güneykent Kasabası, Keçiborlu İlçesi’nin Senir Kasabası ile Kılıç, Ardıçlı ve civar köyleri,Atabey ,Islamköy,Sütçüler ve Isparta merkez
22Geleneksel Hayvan yetiştiriciliği ve toplumsal uygulamalarıHayvan yetiştiriciliği toplumsal uygulamalarıKurtağzı bağlamaIsparta Eğirdir, Yalvaç, Yenişarbademli ilçeleri
23Türk mutfak kültürü/ geleneksel yiyecek-içecek yapımı ve toplumsal uygulamalarıİnce ekmek geleneği: Yufka ve lavaşYufka ekmeğiIsparta merkez ve tüm ilçeleri
24Türk mutfak kültürü/ geleneksel yiyecek-içecek yapımı ve toplumsal uygulamalarıEkmek kültürüIsparta ekşi maya ev ekmeğiIsparta merkez , Atabey Ilçesi Islamköy, Sav Kasabası,Yalvaç ilçesi yoğunlukta olmakla beraber geleneksel köy fırınlarının yer aldığı Çünür Mahallesi ve kırsal yerleşim alanları.
25Türk mutfak kültürü/ geleneksel yiyecek-içecek yapımı ve toplumsal uygulamalarıHelva kültürüŞarkikaraağaç HelvasıIsparta İli Şarkikaraağaç İlçesi
26Türk mutfak kültürü/ geleneksel yiyecek-içecek yapımı ve toplumsal uygulamalarıPastırma Kültürü ve GelenekleriPastırma, Et Kurutma, KakaçÖzellikle Isparta’nın Uluborlu, Gelendost, Senirkent ve Yalvaç ilçelerinde bulunmaktadır.
