‘Kayıt dışı çalışanlar kendilerini sorgulamalı’
Türkiye kayıt dışı istihdam konusunda oldukça mustarip bir ülke. Yapılan çalışmalar kapsamında devlet tarafından kayıtdışı istihdamın önlenmesi konusunda büyük adımlar atılıyor. Konu ile ilgili açıklamalarda bulunan SGK İl Müdürü Mustafa Durgut, “Kayıt dışı çalışanlar kendilerini sorgulamalı” dedi.
Kayıt dışı istihdamda çalışan insanların önce kendilerini sorgulaması gerektiğini ifade eden Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürü Mustafa Durgut, “Her şeyin başı sağlık. Sağlığımız yerinde olmazsa eğer elde ettiğimiz hiç bir değerin önemi yoktur. Kayıt dışı istihdamda çalışan insanların önce kendini sorgulaması gerekiyor. ‘Ben kayıt dışında kaldığım sürece nelerden mahrum kalıyorum’ diye kendine sorması gerekiyor” dedi. Durgut “Bu insanların sigortası yatmıyor, hastalandığı zaman kendini tedavi ettirecek bir güvencesi olmuyor. Çalıştığı yer hastalık üretiyorsa ki birçok sektörde bunu görebiliriz. O zaman sıkıntı daha da büyük olabiliyor. Örneğin mermer ocaklarında çalışan işçilerin durumu çok vahim. Çünkü sürekli toz içerisinde çalışıyorlar. Gerekli tedbirleri almazlarsa akciğerlerine toz giriyor. Bu da meslek hastalığına neden oluyor. 3-5 yıl sonra da sağlık sorunu yaşıyor. Kaliteli bir yaşam için sağlığının olması lazım. Emekli olamıyorsunuz, evliyseniz eşinize ve çocuklarınıza faydalı olamıyorsunuz. Bu kadar unsuru göz ardı etmemek gerektiğini düşünüyorum.” diye konuştu.
İşveren için de “Kayıt dışına kayıtsız kalmayalım” ifadesini kullanan Durgut, “İş verenler günümüzde teşvik alıyor, milli gelire katkı sağlıyor ve istihdam yaratıyor. Sigortası yapılmayan bir insanın başına bir kaza geldiği zaman ya da ölümlü bir olay olduğu zaman işverenin kendini kurtarması mümkün değil. İşverenin ilk olarak yapması gereken iş, çalışanının sigortasını bildirmesidir. Böylelikle hem o çalışanın sağlığını teminat altına alacaksın hem de işveren olarak kendini güvence altına alacaksın.” ifadesini kullandı.
KAYIT DIŞI İSTİHDAMDA BÜYÜK CEZALAR VAR
Kayıt dışı istihdamın tespitinde hem çalışana hem de iş verene sorular yönelttiklerini, bilgilerin örtüşmesi halinde ise işverene ceza verildiğini söyleyen Durgut, şöyle devam etti; “Kayıt dışı istihdamın tespiti halinde öncelikle çalışana ve işverene sorularımızı yöneltiyoruz. Her iki kesimden de aldığımız bilgilere göre de geçmişe yönelik parayı ödetiyoruz. Tabi ki bunda çalışanın tedavi olduğunu da göz önüne alıyoruz. Çalışana bir yaptırım yok ama iş verene çok yaptırım var.”
ARTIK BAKICILAR DA SİGORTALANACAK
Ev hizmetlerindekilerin sigortalı çalıştırılması hakkında tebliğ Resmi Gazetede yayınlandı. Artık ev temizliği yapanda, çocuk bakanda zorunlu sigortalı sayılacak. Konuyla ilgili bilgi veren Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürü Mustafa Durgut, ayda 10 günün üzerinde çalışanların 4/A sigorta kapsamına gireceğini, 10 günün altında çalışanların ise iş kazası ve meslek hastalığı priminin ödeneceğini söyledi. Sosyal Güvenlik Kurumunca (SGK), Ev Hizmetlerinde 5510 Sayılı Kanun’un Ek 9’uncu Maddesi Kapsamında Sigortalı Çalıştırılması Hakkında Tebliğ, Resmi Gazete’de yayımlandı. Tebliğde, ev hizmetlerinde ay içinde 10 günden az, 10 gün ve daha fazla sigortalı çalıştıran gerçek kişiler hakkında çalıştıran, işveren ve sigortalılara yönelik yükümlülüklerin uygulama esasları düzenlendi. Ev hizmetlerinde işveren yanında 10 gün ve daha fazla süreyle çalışanlar, artık ücretle ve sürekli çalışma şartı aranmadan sigortalılara sağlanan haklardan aynı şekilde yararlanacak.
KİMLİK NUMARALARI İLE TAKİP EDİLEBİLECEK
Bu sigortalılar hakkında uzun ve kısa vadeli sigorta kolları, genel sağlık sigortası ve işsizlik sigortası hükümleri uygulanacağını belirten Durgut, “Ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla süreyle çalışanların bildirimi yapılacak, sigortalının bildirgede işe giriş tarihi, sigortalılık başlangıç tarihi olacak. Öte yandan işverenlerin bu bildirgeyi, çalışmanın başladığı ayın sonuna kadar ikamet ettikleri yere en yakın sosyal güvenlik il müdürlükleri ile sosyal güvenlik merkezlerine vermeleri zorunlu olacak. Ev hizmetlerinde ay içerisinde 10 gün ve daha fazla süreyle çalışan sigortalıların bildirimi ve sigorta primlerinin ödenmesiyle ilgili olarak işveren, bildirgeyi doldurup, sigortalıyla imzalandıktan sonra sosyal güvenlik il müdürlükleri ile sosyal güvenlik merkezlerine müracaat etmesi yetecek. Kurumca işveren için iş yeri numarası oluşturulmayacak, işveren kayıtları T.C. kimlik numarasıyla takip edilecek, bildirgeyle beyan edilen işe giriş tarihine göre sigortalı tescili de yapılacak.” dedi.
SİGORTALI SAYISI ARTACAK
Sigortalıların bir veya birden fazla işveren yanında çalışabildiklerinden, 10 gün ve daha fazla süreyle ev hizmetinde çalışan sigortalıların, aynı anda bir veya birden fazla işveren yanında sigortalı olabileceğini ifade eden Durgut, şunları söyledi; “Ancak ev hizmetlerinde çalışma gün sayısı, ayda 10 günden fazla 30 günden az olanların, ayın kalan günlerinde sigortalılıkları yeniden başlatılacak. Sigortalılığı olanlar, ev hizmetlerinde 10 günden fazla çalışmaları nedeniyle ayrıca sigortalı sayılmayacak, 10 gün ve daha fazla süreyle çalışmaları halinde isteğe bağlı sigortalılıkları sona erdirilecek. Çalışma gün sayısı ayda 10 günden fazla 30 günden az olanlar, kalan süreler için isteğe bağlı sigortalı olabilecek. Öte yandan 10 gün ve daha fazla süreyle çalışması bulunanların, ay içindeki çalışmalarının toplamının 30 günden az olması halinde kalan süreler, sigortalılar ya da hak sahiplerince talepte bulunulması halinde borçlanılabilecek.
SİGORTA DURUMUNUN SONA ERMESİ
Ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla süreyle çalışanların sigortalılıkları bu kapsamdaki çalışmalarının bittiğinin SGK’ya bildirilmesi veya sigortalının ölümü halinde sona erdirilecek. Ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla süreyle çalıştırılan sigortalının işten ayrılması halinde, işten ayrılışını takip eden 10 günde ilgili bildirge doldurulup, kuruma verilecek.10 gün ve daha fazla süreyle sigortalılığı bulunanlar, genel sağlık sigortalısı sayılacak. Sağlık yardımlarından yararlanılabilmesi için sigortalının, sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihten önceki son 1 yılda toplam 30 gün genel sağlık sigortası prim ödeme gün sayısının olması yeterli olacak.
10 GÜNDEN AZ ÇALIŞANLAR
Ev hizmetlerinde 10 günden az sigortalı çalışanlar iş kazası ve meslek hastalığı sigortası kapsamında sigortalı sayılacak. Bu şekilde sigortalı çalıştıranlar, 10 güne kadar çalıştırdıkları sigortalılar nedeniyle işveren sayılmayacak, sigortalı çalıştırdıkları her gün için sigortalı çalıştıranlar prime esas günlük kazanç alt sınırının yüzde 2’si oranında iş kazası ve meslek hastalığı primi ödeyecek. Ev hizmetlerinde 10 günden az sigortalı çalıştıranlardan iş yeri bildirgesi, sigortalı işe giriş 10 günden az çalışmanın tespitinde günlük 7,5 saatin altındaki çalışmalar 1 gün olarak kabul edilecek, 10 günden az çalışılan süreler birbirini takip eden günler olabileceği gibi ayın farklı günleri de olabilecek.
HASTALIK VE ANALIK SİGORTASI HÜKÜMLERİ UYGULANMAYACAK
Ev hizmetlerinde 10 günden az sigortalı çalıştıranlar, sigortalının iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primini ödeyecek. Gerçek kişinin ay içinde aynı sigortalıyı çalıştırdığı gün sayısının 9 günü geçmesi halinde, 10 gün ve daha fazla sigortalı çalıştıran işverenlere yönelik işlemler başlatılacak. Ev hizmetlerinde ayda 10 günden az çalışanlar hakkında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası dışında, hastalık ve analık sigortası hükümleri uygulanmayacak.”
